Na przestrzeni kilku ostatnich miesięcy sytuacja na rynku budowlanym zmieniała się diametralnie. Szalejące ceny materiałów, ograniczenie dostępności towaru czy problemy logistyczne – to tylko niektóre z powodów tej trudnej rzeczywistości. Podwyżki cen to tylko wymysł firm budowlanych? Jakie są przyczyny tych zmian? W świetle trudnej sytuacji postanowiliśmy wyjaśnić, dlaczego ceny materiałów budowlanych odnotowały aż tak duże podwyżki.
Gdy wiosną ubiegłego roku na całym świecie wybuchła fala pandemii koronawirusa, znacząco zmalało zainteresowanie zarówno kupnem mieszkań, jak i budową domów jednorodzinnych. Taka tendencja była obecna nie tylko w Polsce, ale prawie na całym świecie. W związku z gwałtownym spadkiem popytu, topowi światowi producenci materiałów budowlanych znacząco ograniczyli, a w niektórych przypadkach – wstrzymali produkcję.
Za przykład może nam posłużyć tarcica, czyli drewno konstrukcyjne. Producenci tego surowca zaprognozowali, że spadające zainteresowanie budowlanką będzie się utrzymywać. Produkcja drewna została ograniczona. Prognozy okazały się jednak mylne, ponieważ w trakcie pandemii doszło do zupełnie odwrotnego zjawiska. Ludzie jeszcze mocniej zapragnęli własnego domu z ogródkiem, a to wszystko w obawie przed kolejnym lockdownem. Pragnienie poczucia wolności i swobody było tak wielkie, że społeczeństwo tłumnie powróciło do budowlanych planów. Problemem stała się wówczas niedostępność drewna konstrukcyjnego w amerykańskich tartakach. 1
Niesłychany popyt i jednocześnie niedobór tarcicy budowlanej w Stanach Zjednoczonych (to właśnie USA są potentatem produkcji tego surowca) doprowadziły do kuriozalnej sytuacji. Europejskie tartaki zaczęły eksportować tarcicę za ocean – w każdej ilości i za każde pieniądze. Warto zaznaczyć, że produkcja drewna konstrukcyjnego w Europie to głównie kraje skandynawskie, niemieckie i austriackie – wszystkie eksportują towar do USA. W efekcie dostępność drewna w Polsce znacząco się zmniejszyła, a cena – wzrosła. 2
Kolejny wzrost nastąpił z początkiem bieżącego roku. Powód? Część dystrybutorów wstrzymywało się z zamówieniami z nadzieją, że ceny spadną. Tak się nie stało, a jeśli połączymy ten fakt ze zmniejszonym wolumenem produkcji i nieustannym wzrostem zapotrzebowania na tarcicę, otrzymujemy kolejne podwyżki.
Istotnym czynnikiem kształtującym ceny tarcicy jest też sama jej produkcja. Braki magazynowe doprowadzają do sytuacji, w której drewno konstrukcyjne produkowane i zużywane jest na bieżąco i nie ma mowy o jakichkolwiek zapasach. Czas oczekiwania na materiał wynosi od kilku tygodniu do kilku miesięcy.3 Firmy budowlane, które mają zakontraktowane budowy, często zostały postawione pod ścianą i są zmuszone do kupna drewna w wysokiej cenie, aby móc wywiązać się ze swoich zobowiązań i uniknąć kar finansowych. 4
Nie ułatwia sytuacji fakt, że wzrosły również ceny energii, paliwa czy innych surowców, które konieczne są do produkcji wszystkich materiałów budowlanych, w tym drewna. Jak twierdzą producenci i dostawcy materiałów budowlanych, to właśnie post-pandemiczne problemy z łańcuchem dostaw i zmniejszona dostępność surowców mają kluczowe znaczenie.
Zdaniem ekspertów sytuacja nie wygląda optymistycznie. Pomimo horrendalnych podwyżek wszystkich materiałów budowlanych, prognozy nie przewidują zmniejszenia popytu na budowę domów. Warto podkreślić, że w Stanach Zjednoczonych domy głównie budowane są z drewna i to właśnie za ocean wysyłana jest tarcica z Europy. Chociaż w technologii prefabrykatów keramzytowych tego drewna używa się znacząco mniej niż np. w domach szkieletowych, to nie jest to surowiec, który można czymś zastąpić. Problem ceny i dostępności drewna dotknął także nas.
Również rynek hutniczy w ostatnim czasie zmagał się z pokłosiem pandemii. Głównym powodem wzrostu cen tego surowca jest brak płynności na linii produkcyjnej. Restrykcje i obostrzenia spowodowały, że znaczna część zakładów metalurgicznych znacząco ograniczyła produkcję stali.5 Gdy po pierwszych miesiącach pandemii nastąpił skok i nagły wzrost zainteresowania budową domu, produkcja nie nadążała za popytem. Jaki przyniosło to rezultat? Galopującą cenę stali, którą dodatkowo wywindowały Chiny. Dlaczego?
Chiny są największym światowym producentem stali. W czasie pandemii, gdy na całym świecie produkcja stali malała, w Chinach było odwrotnie. Zwiększono moce przerobowe zakładów produkcyjnych. Zapotrzebowanie na ten surowiec, podobnie jak w Europie, jest ogromne. Podjęto więc decyzje, że eksport surowca zostanie ograniczony, a import – zwiększony. 6W efekcie Chiny mają jeszcze więcej stali, niż przed pandemią – nie tylko produkują jej w większych ilościach, ale skupują jej więcej, a jeśli już sprzedają, to po wyższych cenach. Nie ułatwia sytuacji fakt, że Unia Europejska mocno ogranicza import surowca do krajów europejskich przez nakładanie dodatkowych opłat.
Podsumowując, rynek stali w Europie ucierpiał w wyniku pandemii, zmniejszonych mocy przerobowych i zbyt dużego popytu. Największy światowy producent stali ograniczył eksport i podniósł ceny. To wszystko spowodowało, ze ceny poszybowały do góry w zawrotnym tempie.
Budowa domu z keramzytu bez stali nie jest możliwa. Stal zbrojeniowa w płycie fundamentowej oraz w ścianach, gwoździe, śrubki, elementy obróbki blacharskiej dachu … To tylko niektóre etapy budowy, na których wykorzystywana jest stal. Dostajemy pierwsze sygnały, że cena stali zaczyna się stopniowo stabilizować, jednak trudno określić, czy to jedynie chwilowy etap przejściowy.
Ceny tego materiały, który stosujemy do izolacji płyty fundamentowej oraz ocieplenia budynku, również odnotowały znaczące podwyżki. W tym przypadku przyczyn należy szukać ponownie w USA oraz w Holandii. To właśnie w tych krajach znajdują się największe zakłady produkujące styren (podstawowy materiał używany do produkcji styropianu). Stan Teksas w USA w tym roku zmagał się z wyjątkowo srogą zimą. Od prądu zostały odcięte nie tylko zakłady przemysłowe, ale również domostwa. Nie było ogrzewania i wody pitnej. Zmarło wiele osób.7 Tak trudnej sytuacji w Teksasie nie było od 30 lat i to właśnie z powodu srogiej zimy produkcja styrenu została wstrzymana. Ponownie dużą rolę odegrały również Chiny, w których popyt na styropian jest ogromny. W związku z tym azjatycki gigant skupuje po każdej cenie styren, którego zaczęło brakować w Stanach Zjednoczonych oraz Europie. To główne przyczyny największego w historii wzrostu cen styropianu.8
Na to pytanie nie jest w stanie odpowiedzieć nikt. Żadni specjaliści z branży, eksperci, producenci czy dostawcy nie dadzą gwarancji, jak sytuacja będzie kształtować się z ciągu kilku najbliższych miesięcy. Podobna sytuacja miała miejsce w 2008 roku, kiedy to również obserwowaliśmy gwałtowne wzrosty cen materiałów budowlanych. Sytuacja z biegiem czasu ustabilizowała się i choć ceny nie spadły, to przestały rosnąć. Nie pozostaje nic innego niż mieć nadzieję, że i tym razem sytuacja się uspokoi i ceny materiałów zatrzymają się na pewnym poziomie.
Obecna rzeczywistość jest dla nas niezwykle trudna. Staraliśmy się utrzymać cenę budowy domów tak długo, jak tylko było to możliwe. Tak jak wszystkie firmy budowlane na świecie, tak i my znaleźliśmy się w sytuacji, w której podwyżki cen i opóźnienia w dostawach znacząco wpłynęły na cenę naszych usług. Zapewniamy, że pomimo podwyżek, przed którymi sami nie możemy dłużej uciekać, pragniemy utrzymać jak najwyższą jakość stosowanych w budowie materiałów. Wierzymy, że to właśnie jakość zrekompensuje wszystkim naszym Inwestorom te trudniejsze czasy. Dokładamy też wszelkich starań, aby zapewnić płynność realizacji naszych inwestycji.
Źródła:
1 https://strefainwestorow.pl/artykuly/20210416/cena-drewna-tarcica-szalenstwo, dostęp 30.09.2021
2 M. Wnorowska, Ceny drewna budowlanego będą jeszcze rosły do 2022 r. ,,Przemysł drzewny” 2021, nr 2, s,22-23.
3Tamże, s. 24.
4 https://www.drewno.pl/artykuly/12061,wzrost-cen-tarcicy-w-usa-powoduje-trudnosci-z-dostawami-w-polsce.html dostęp 30.09.2021
5 https://www.alumetal-technik.com/artykul/wzrost-cen-stali-prognozy-na-2021-rok , dostęp 30.09.2021
6 https://akademianovacert.pl/porazajace-ceny-stali-skad-sie-biora-i-do-czego-prowadza/, dostęp 30.09.2021
7 https://polskatimes.pl/zima-w-usa-2021-najbardziej-cierpi-teksas-dziesiatki-osob-nie-zyje-ofiar-moze-byc-wiecej-zdjecia/ar/c1-15447821 dostęp 30.09.2021
8 https://constructionmarketexperts.com/aktualnosci/styropian-coraz-drozszy-jakie-sa-przyczyny-wzrostu-cen/ dostęp 30.09.2021
